Kwestia wycinki drzew została uregulowana w ustawie o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. Ostatnia nowelizacja obejmująca proces wycinki drzew weszła w życie w dniu 17 czerwca 2017 r. Wcześniej przez krótki okres obowiązywała kontrowersyjna nowelizacja tego aktu prawnego (tzw. Lex Szyszko), która uprawniała obywateli do wycinania drzew na własnej posesji bez uzyskania żadnych zezwoleń. Jej skutki okazały się jednak bardzo poważne i w związku z tym dość szybko z pomysłu się wycofano i wprowadzono zmiany, o których mowa poniżej.
Kiedy jest wymagane zgłoszenie wycinki drzew a kiedy jesteśmy z tego zwolnieni
Z nowelizacji wynika, że jeśli chcemy ściąć drzewo rosnące na terenie nieruchomości, na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej, której jesteśmy właścicielem lub dzierżawcą (wówczas konieczna jest zgoda właściciela nieruchomości) musimy to zgłosić do odpowiedniego organu (art. 83 ust 1 pkt. 1 ww. aktu prawnego).
Zgłoszenie wycinki drzew jest bezpłatne, a organem właściwym, do którego należy skierować zgłoszenie jest odpowiednio wójt, burmistrz lub prezydent miasta. W przypadku niewypełnienia tego obowiązku, osobie która dopuściła się wycięcia drzewa z pominięciem przepisów prawa grożą wysokie sankcje finansowe.
Nowe przepisy zwalniają z konieczności uzyskania zezwolenia na wycinkę drzew, jeśli nie przekracza ono określonych rozmiarów. W celu ustalenia, czy drzewo podlega zgłoszeniu czy nie, należy zmierzyć obwód jego pnia na wysokości 5 cm od poziomu ziemi.
Przepisów dotyczących zgłaszania wycinki nie stosuje się w przypadku drzew, których obwód pnia na wysokości 5 cm nie przekracza:
- 80 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego,
- 65 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego,
- 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew oraz drzew owocowych, do których zaliczany jest również orzech włoski.
- oraz krzewów, których powierzchnia nie zajmuje więcej niż 25 m2;
Powyższe zasady dotyczą również wycinki drzew i krzewów rosnących na nieruchomościach lub częściach nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków, przy czym na takich terenach nie jest dopuszczalna wycinka drzew owocowych, chyba, że ich pień na wysokości 5 cm nie przekracza 50 cm. W tym przypadku podmiotem właściwym do zgłoszenia jest Wojewódzki Konserwator Zabytków, nie zaś wójt, burmistrz lub prezydent miasta.
Kiedy nie wolno wyciąć drzewa lub krzewu?
W niektórych przypadkach urząd może zakwestionować wycinkę drzew. Dotyczy to sytuacji, gdy drzewa rosną na terenie wpisanym do rejestru zabytków lub noszą znamiona drzewa pomnikowego.
Decyzję odmowną możemy również otrzymać, gdy obszar, z którego chcemy wyciąć drzewa lub krzewy jest terenem chronionym przez zapisy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Ile czasu będziemy czekać na zezwolenie lub odmowę?
W przypadku, gdy planowana przez nas wycinka drzew poprzedzona jest niezbędnym zgłoszeniem tego faktu do właściwego podmiotu, ów podmiot przeprowadza oględziny w miejscu planowanej wycinki drzew lub drzewa w terminie 21 dni liczonym od wpłynięcia naszego zgłoszenia.
Po tym czasie, podmiot, który odebrał zgłoszenie w terminie kolejnych 14 dni może złożyć sprzeciw, co do planowanej wycinki. Brak sprzeciwu ze strony organu jest równoznaczny z wydaniem zezwolenia na wycinkę. Jest to tzw. milcząca zgoda. Decyzja jest ważna przez 6 miesięcy od dnia przeprowadzenia oględzin. Konsekwencją wycięcia drzewa bez otrzymania zezwolenia są sankcje pieniężne.
Komu grozi kara za wycięcie drzewa lub krzewu?
Wójt, burmistrz albo prezydent miasta wymierza administracyjną karę pieniężną za:
- usunięcie drzewa lub krzewu bez wymaganego zezwolenia na usunięcie drzewa;
- usunięcie drzewa lub krzewu bez zgody posiadacza nieruchomości;
- zniszczenie drzewa lub krzewu;
- uszkodzenie drzewa spowodowane wykonywaniem prac w obrębie korony drzewa;
- usunięcie drzewa lub krzewu pomimo sprzeciwu organu;
- usunięcie drzewa lub krzewu bez dokonania zgłoszenia.
Uiszczenie kary następuje w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja w sprawie wymierzenia kary stała się ostateczna. Ich wysokość zależy od rodzaju lub nazwy gatunku drzewa oraz od obwodu pnia na wysokości 130 cm i wynika z treści Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 3 lipca 2017 r. w sprawie wysokości stawek opłat za usunięcie drzew i krzewów.
Jakiej wysokości są kary za wycinkę drzew bez zezwolenia?
Zgodnie z treścią ww. rozporządzenia kary nalicza się proporcjonalnie do obwodu ściętego nielegalnie drzewa. Najniższa kara za 1 cm obwodu pnia wynosi 12 zł, jeżeli obwód nie przekracza 100 centymetrów i 15 zł za 1 cm, jeżeli jest on większy. To stawki, które odnoszą się do drzew takich jak: kasztanowiec zwyczajny, klon jesionolistny, klon srebrzysty, platan klonolistny, robinia akacjowa, topola oraz wierzba.
Kary na poziomie 25 zł za 1 cm przy obwodzie do 1 metra i 30 zł za 1 cm przy większym obwodzie pnia stosuje się przy takich drzewach jak:
- brzoza, czeremcha, czereśnia, daglezja, dąb czerwony, glediczja trójcierniowa, jesion, jodła (z wyjątkiem jodły koreańskiej), kasztan jadalny oraz inne kasztanowce, klon czerwony, metasekwoja chińska, klon zwyczajny, lipa, klon jawor, modrzew, olcha, orzech, sofora chińska, sosna, sumak, świerk, wiąz, wiśnia (z wyjątkiem ałyczy oraz wiśni wonnej) oraz żywotnik olbrzymi.
Kary na poziomie 55 zł za 1 cm przy obwodzie do 1 metra i 70 zł za 1 cm przy większym obwodzie pnia stosuje się przy takich drzewach jak:
- ałycza, ambrowiec balsamiczny, buk pospolity, jabłoń, grusza, morwa, orzesznik, choina kanadyjska, cypryśnik błotny, dąb (z wyjątkiem dębu czerwonego), grab pospolity, jarząb pospolity, klon polny, kłęk amerykański, korkowiec amurski, orzesznik, tulipanowiec amerykański, leszczyna turecka, magnolia, miłorząb japoński, morwa, rokitnik zwyczajny, wiśnia wonna oraz surmia.
Kary na poziomie 170 zł za 1 cm przy obwodzie do 1 metra i 210 zł za 1 cm przy większym obwodzie pnia stosuje się przy takich drzewach jak:
- cis, cyprysik, głóg, jałowiec, jarząb i jego pozostałe gatunki, jodła koreańska, oliwnik, oraz żywotnik zachodni.
W przypadku pozostałych gatunków drzew, które nie zostały wymienione w rozporządzeniu, stawki są takie same jak przy drzewach takich jak: kasztanowiec zwyczajny, klon jesionolistny, klon srebrzysty, platan klonolistny, robinia akacjowa, topola oraz wierzba.
Jakiej wysokości są kary za wycinkę krzew bez zezwolenia?
Stawki w zł za 1 m2 powierzchni krzewu albo krzewów rosnących w skupisku do 100 m2:
- 10 zł dla gatunków krzewów: dereń rozłogowy, róża pomarszczona, sumak, tawuła kutnerowata, świdośliwa kłosowa,
- 40 zł dla pozostałych gatunki krzewów.
Stawki w zł za 1 m2 powierzchni krzewu albo krzewów rosnących w skupisku od 101 m2:
- 10 zł dla gatunków krzewów: dereń rozłogowy, róża pomarszczona, sumak, tawuła kutnerowata, świdośliwa kłosowa,
- 50 zł dla pozostałych gatunki krzewów.
Okres lęgowy ptaków a wycinka drzew
Przed przystąpieniem do wycinki drzew, nawet w sytuacji gdy zgłoszenie wycinki nie jest konieczne z uwagi na wymiary drzewa, należy sprawdzić czy w koronach drzew przeznaczonych do wycinki nie ma ptasich gniazd, ptaków objętych ochroną.
W sytuacji, gdy stwierdzimy gniazdo gatunku ptaka będącego pod ochroną zobowiązani jesteśmy uzyskać zezwolenie na wycinkę od Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska lub Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska. Wycinka bez zezwolenia dopuszczalna jest poza okresem lęgowym, czyli od 16 października do końca lutego.
Wycinka drzew lub krzewów pod działalność gospodarczą
Warto wiedzieć, że jeśli w okresie 5 lat od przeprowadzenia wycinki na działce prywatnej, zarejestrujemy na niej działalność gospodarczą, będziemy musieli za wycięte wcześniej drzewa zapłacić. Przepisy bowiem zwalniają z opłat za wycinkę tylko na posesji prywatnej.
Wycięcie drzew lub krzewów usytuowanych na działce przeznaczonej pod działalność gospodarczą wymaga uzyskania zezwolenie, ale dodatkowo należy uiścić opłatę, według określonych w przepisach stawek. Kwoty te zależą od gatunku drzewa oraz jego obwodu mierzonego na wysokości 130 cm nad powierzchnią ziemi lub powierzchni zajmowanej przez krzewy.